Eric Nederkoorn
Beeldlijn bestaat dertig jaar en viert dat met een documentaire over componist Gerard Ammerlaan. De focus ligt straks meer op het engagement. ,,De hand van de maker moet beter zichtbaar worden.”
De letterlijke verbeelding van de rijke kunst en cultuur in het Noorden. Met dat doel riep het trio Buddy Hermans (filmmaker), Peter Verwey (producent) en Jan de Ruiter (cameraman) in 1988 productiemaatschappij Stichting Beeldlijn in het leven. Inmiddels ligt er een omvangrijk oeuvre van soms oogstrelende documentaires, met inderdaad vrijwel altijd een thema of persoon uit de noordelijke cultuurwereld als basis. Zie films als die over Vasalis, Rutger Kopland, Gerrit Krol en de noordelijke architecten.
Zo nu en dan werd de grens van de kunsten overschreden, zoals met portretten van Fré Meis, Ypke Gietema en de geschiedenis van de chilisalpeter. En dat kan vaker gebeuren, met Jo Willems als coördinator/producent. Hij volgde dit jaar Lejo Siepe op. Die wilde zelf weer journalistieke producties maken. Meer dan eerst zullen de zelfstandige artistieke waarde van de documentaire, de sociale context, de verhaallijn en het engagement van de maker bepalend zijn. ,,Kijk naar Symfonie van de Veenkoloniën ”, zegt Willems, verwijzend naar de film die Saskia Jeulink vier jaar geleden maakte, dus nog voor ‘zijn’ tijd. ,,Daarin ging het om de vraag: hoe kan ik op een andere manier tegen de Veenkoloniën aankijken. Met de blik van een buitenstaander, die dan ook nog als componist het geluid van de Veenkoloniën moest zien te vangen. Daarnaast de spanning: zou ’t het Veenkoloniaal Orkest lukken deze compositie uit te voeren? Met tussendoor een historicus die zijn licht liet schijnen over de vraag hoe de Veenkoloniën aan hun imago zijn gekomen. Die kant willen we meer op.”
,,Juist daarom hebben we gekozen voor Jo als coördinator”, zegt Carla Alma. Ze is nog tot januari voorzitter van de stichting. Dan treedt ze af. Moet van het statuut. Ze zit naast Willems aan tafel van de kantoorruimte, die Beeldlijn in de Studio in de Groningse Akkerstraat deelt met de redactie van Noorderbreedte . ,,Er waren meer prima kandidaten. Jo had de beste ideeën.”
De Beeldlijn-documentaires moeten dus méér zijn dan alleen een mooi gemaakt chronologisch portret. Voortaan gaat het niet alleen om het onderwerp, maar ook om de vraag met welke gedachte de regisseur deze film heeft willen maken. ,,Ik wil dat de hand van de maker beter zichtbaar wordt’’, zegt Willems.
Zo is er nu een productie in voorbereiding over de vlucht naar het platteland van mensen voor wie een huis in de stad onbetaalbaar wordt. Willems: ,,Dat wordt misschien de redding van het platteland.” Wat is daarbij zijn inhoudelijke inbreng? ,,Het is mijn voordeel dat ik dramaturg ben, en in die hoedanigheid met de makers van tevoren door het verhaal van de film ga.”
Regisseur Anne van Slageren bereidt een film voor over Karel Wielenga, een Fries, die bij de treinkaping van Wijster op het punt stond te worden gefusilleerd, zichzelf redde door een beroep te doen op de militaire eer van de kapers, om zich later sterk te maken voor de positie van de Molukkers. Titel: De Friese consul van de Molukken . Een voorbeeld van de nieuwe koers. Alma: ,,Sowieso keken we vanuit Groningen al meer over de provinciegrens heen. Naar Drenthe, zoals met Vasalis en de Kunstroute N34, en naar Friesland, met de film over A.S. Talma, de rode dominee.”
Naast inhoudelijk stimulator is Willems ook de man die als producent de financiering van de films moet regelen. Een taaie klus. ,,Lejo was een geweldige fondsenwerver en daar heb ik nu een beetje last van. Ik heb al een aantal keren te horen gekregen: ‘Nou, alweer Beeldlijn, nu maar eens een keertje niet’. Sowieso is het heel lastig om voor regionale filmproducties aan landelijk geld te komen. Voor theatervoorstellingen gaat dat, via het Fonds voor Podiumkunsten, veel gemakkelijker dan voor film. Sinds het Mediafonds onder de NPO hangt is dat al helemaal moeilijk.”
Alma: ,,Die spreiding is een groot probleem.” Zoals wel vaker geklaagd – luister naar de gezangen van fotomanifestatie Noorderlicht in het verleden – gaat het balletje in de Randstad lekker rond. Alma: ,,Een getalenteerde Groningse regisseur als Alex Pitstra zei: ‘Als het geld niet uit het westen naar hier komt, dan moet ik maar naar het westen toe’. En weg was hij.” Willems: ,,Voor een film over het in Groningen ontwikkelde ruimtevaartproject, dat Nederland voor de ruimtevaart internationaal op de kaart zette, is het erg moelijk om landelijk geld te krijgen.’’ Alma: ,,Ze willen alleen achteraf. Na het overlijden van Kopland en van Krol vroeg de NPO onze documentaires voor uitzending. Dankzij de rechten krijgen we daar dan nog wat voor.’’ Vroeger werd er nog wel eens een video en later een dvd verkocht. Alma wijst op een daarmee uitpuilende kast. ,,Internet hè.”
Gedreven door die financieel wankele positie – ondanks de structurele steun in het Noorden – en de wens om in de films diep onder de oppervlakte te duiken, gooit Beeldlijn het roer om: niet langer tussen vier en zes documentaires per jaar is het streven, maar een of twee, en dan met volle aandacht.
Eerst gaat op donderdag 8 november de nieuwste Beeldijn-productie in première tijdens het Noorderlijk Film Festival in Leeuwarden: Common Senses , van Frits Boersma. De film volgt het Haydn Jeugd Strijkorkest uit Groningen bij het instuderen en uitvoeren van Common Senses , van de Groningse, tegendraadse componist Gerard Ammerlaan (1953-2011). Ammerlaan en Willems (als librettist) maakten samen opera’s, zoals Ontstaan in grote nood , een opera over Werkman.
De letterlijke verbeelding van de rijke kunst en cultuur in het Noorden. Met dat doel riep het trio Buddy Hermans (filmmaker), Peter Verwey (producent) en Jan de Ruiter (cameraman) in 1988 productiemaatschappij Stichting Beeldlijn in het leven. Inmiddels ligt er een omvangrijk oeuvre van soms oogstrelende documentaires, met inderdaad vrijwel altijd een thema of persoon uit de noordelijke cultuurwereld als basis. Zie films als die over Vasalis, Rutger Kopland, Gerrit Krol en de noordelijke architecten.
Zo nu en dan werd de grens van de kunsten overschreden, zoals met portretten van Fré Meis, Ypke Gietema en de geschiedenis van de chilisalpeter. En dat kan vaker gebeuren, met Jo Willems als coördinator/producent. Hij volgde dit jaar Lejo Siepe op. Die wilde zelf weer journalistieke producties maken. Meer dan eerst zullen de zelfstandige artistieke waarde van de documentaire, de sociale context, de verhaallijn en het engagement van de maker bepalend zijn. ,,Kijk naar Symfonie van de Veenkoloniën ”, zegt Willems, verwijzend naar de film die Saskia Jeulink vier jaar geleden maakte, dus nog voor ‘zijn’ tijd. ,,Daarin ging het om de vraag: hoe kan ik op een andere manier tegen de Veenkoloniën aankijken. Met de blik van een buitenstaander, die dan ook nog als componist het geluid van de Veenkoloniën moest zien te vangen. Daarnaast de spanning: zou ’t het Veenkoloniaal Orkest lukken deze compositie uit te voeren? Met tussendoor een historicus die zijn licht liet schijnen over de vraag hoe de Veenkoloniën aan hun imago zijn gekomen. Die kant willen we meer op.”
,,Juist daarom hebben we gekozen voor Jo als coördinator”, zegt Carla Alma. Ze is nog tot januari voorzitter van de stichting. Dan treedt ze af. Moet van het statuut. Ze zit naast Willems aan tafel van de kantoorruimte, die Beeldlijn in de Studio in de Groningse Akkerstraat deelt met de redactie van Noorderbreedte . ,,Er waren meer prima kandidaten. Jo had de beste ideeën.”
De Beeldlijn-documentaires moeten dus méér zijn dan alleen een mooi gemaakt chronologisch portret. Voortaan gaat het niet alleen om het onderwerp, maar ook om de vraag met welke gedachte de regisseur deze film heeft willen maken. ,,Ik wil dat de hand van de maker beter zichtbaar wordt’’, zegt Willems.
Zo is er nu een productie in voorbereiding over de vlucht naar het platteland van mensen voor wie een huis in de stad onbetaalbaar wordt. Willems: ,,Dat wordt misschien de redding van het platteland.” Wat is daarbij zijn inhoudelijke inbreng? ,,Het is mijn voordeel dat ik dramaturg ben, en in die hoedanigheid met de makers van tevoren door het verhaal van de film ga.”
Regisseur Anne van Slageren bereidt een film voor over Karel Wielenga, een Fries, die bij de treinkaping van Wijster op het punt stond te worden gefusilleerd, zichzelf redde door een beroep te doen op de militaire eer van de kapers, om zich later sterk te maken voor de positie van de Molukkers. Titel: De Friese consul van de Molukken . Een voorbeeld van de nieuwe koers. Alma: ,,Sowieso keken we vanuit Groningen al meer over de provinciegrens heen. Naar Drenthe, zoals met Vasalis en de Kunstroute N34, en naar Friesland, met de film over A.S. Talma, de rode dominee.”
Naast inhoudelijk stimulator is Willems ook de man die als producent de financiering van de films moet regelen. Een taaie klus. ,,Lejo was een geweldige fondsenwerver en daar heb ik nu een beetje last van. Ik heb al een aantal keren te horen gekregen: ‘Nou, alweer Beeldlijn, nu maar eens een keertje niet’. Sowieso is het heel lastig om voor regionale filmproducties aan landelijk geld te komen. Voor theatervoorstellingen gaat dat, via het Fonds voor Podiumkunsten, veel gemakkelijker dan voor film. Sinds het Mediafonds onder de NPO hangt is dat al helemaal moeilijk.”
Alma: ,,Die spreiding is een groot probleem.” Zoals wel vaker geklaagd – luister naar de gezangen van fotomanifestatie Noorderlicht in het verleden – gaat het balletje in de Randstad lekker rond. Alma: ,,Een getalenteerde Groningse regisseur als Alex Pitstra zei: ‘Als het geld niet uit het westen naar hier komt, dan moet ik maar naar het westen toe’. En weg was hij.” Willems: ,,Voor een film over het in Groningen ontwikkelde ruimtevaartproject, dat Nederland voor de ruimtevaart internationaal op de kaart zette, is het erg moelijk om landelijk geld te krijgen.’’ Alma: ,,Ze willen alleen achteraf. Na het overlijden van Kopland en van Krol vroeg de NPO onze documentaires voor uitzending. Dankzij de rechten krijgen we daar dan nog wat voor.’’ Vroeger werd er nog wel eens een video en later een dvd verkocht. Alma wijst op een daarmee uitpuilende kast. ,,Internet hè.”
Gedreven door die financieel wankele positie – ondanks de structurele steun in het Noorden – en de wens om in de films diep onder de oppervlakte te duiken, gooit Beeldlijn het roer om: niet langer tussen vier en zes documentaires per jaar is het streven, maar een of twee, en dan met volle aandacht.
Eerst gaat op donderdag 8 november de nieuwste Beeldijn-productie in première tijdens het Noorderlijk Film Festival in Leeuwarden: Common Senses , van Frits Boersma. De film volgt het Haydn Jeugd Strijkorkest uit Groningen bij het instuderen en uitvoeren van Common Senses , van de Groningse, tegendraadse componist Gerard Ammerlaan (1953-2011). Ammerlaan en Willems (als librettist) maakten samen opera’s, zoals Ontstaan in grote nood , een opera over Werkman.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten