donderdag 31 mei 2018

Bijna tien jaar samen in ROODPALEIS

foto Harry Cock

Eind dit jaar is het tien jaar geleden dat Betsy Torenbos mij vroeg om als productieleider te komen werken bij haar ROODPALEIS. Ik zei ja en ben er als tekstschrijver en dramaturg niet meer weg gegaan. De lijst aan producties die Betsy sindsdien op poten gezet en doorgevoerd heeft is ontzettend lang. Wanneer je alleen al kijkt naar het jaar 2009. We begonnen met de installatie Erfgoed, dat zijn wij allemaal in Veenhuizen. Daarna volgde de reisvoorstelling Memento met Urara Ishiko, Katharina Horn en Nora Kretz. Memento werkten we daarna om tot een solovoorstelling met Nora, Lily. Lily speelde tien keer in Groot Bank en Bosch in Veenhuizen voor een gemengd publiek van gedetineerden en toeschouwers van buiten de gevangenis. Van Lily maakten we weer een multimedia-installatie die we bouwden voor Noorderzon. De installatie stond op een intensive care kamer van het Martiniziekenhuis. Later in dat jaar deden we datzelfde voor het Wilhelminaziekenhuis in Assen. En alsof dat allemaal niet genoeg was, produceerde Betsy ook nog de film Maria in Campis voor het tweehonderd jaar geleden verkrijgen van stadsrechten van de gemeente Assen. Daar kreeg ik het voorrecht met Manon Alving te mogen werken. 
Ditzelfde hoog tempo aan producties ging de komende jaren door. Het zijn er inmiddels te veel om op te noemen. Maar mij staan dan vooral nog Milly en Molly in het geheugen gegrift met Cox Habbema en Jojanneke van der Veen, Vergeet mie nait (een van de mooiste) in het oude Tuntlerhuis in Ter Apel met Karin Noeken, Jaap Maarleveld en Hans Kaldeway plus de succesproductie Onder één dak (naar het gelijknamige stuk van Jan Fabricius).

Afgelopen zondag speelde HOOP,  onze derde ROODPALEIS op Zolder-performance. Na afloop maakte Harry Cock een groot aantal portretten. Onder andere de foto hier boven van Betsy en mij. Die kon ik niet niet op de blog zetten. Zeker niet toen ik besefte, terwijl ik naast Betsy op het krukje zat, dat tien jaar in nog geen zucht voorbij gegaan zijn.



Twee links voor meer informatie over de semi concertante uitvoering van Ontstaan in grote nood, de Werkmanopera van Gerard Ammerlaan en mij. De première was in 1995, het jaar dat Nederland vijftig jaar bevrijd was en Werkman vijftig dood. Het libretto is gebaseerd op de brieven van Werkman verschenen in Privé Domein. De brieven beslaan zijn laatste vijf levensjaren. Het waren de moeilijke oorlogsjaren. Maar ook de jaren waarin Werkman als kunstenaar lijkt te bloeien, de jaren waarin hij de erkenning krijgt die hem toekomt.  

http://www.peterdegrotefestival.nl/concertserie/programma/1918-2018-de-ploeg-2-ontstaan-in-grote-nood-een-werkman-opera/


H.N. Werkman - Sabbat der eenvoudigen. In de opera werd dit een instrumentaal stuk gedanst met een fikse brok swingende klezmer.

De kaartverkoop voor het Grand Theatre loopt hard. En ook Winsum voor de volgende dag blijft niet achter. Dus, mis deze kans niet om de prachtige muziek van Gerard Ammerlaan te horen in kamermuziekbezetting en gezongen door vijf alumnizangers van het Prins Claus Conservatorium. Leendert Runia die het werk van Gerard Ammerlaan door en door kent dirigeert het geheel.
In het Grand Theatre word de theatrale setting (decor en licht) verzorgd door Sophie Mooney.

dinsdag 29 mei 2018

Noordelijke Vocaal Ensemble voert L'infinito van Gerard Ammerlaan uit

Het NVE met zijn dirigent Leendert Runia

Komende zaterdag en zondag is er nog gelegenheid Groninger Vergezichten - het nieuwe project van het Noordelijk Vocaal Ensemble - bij te wonen. De concerten zijn op zaterdag in de Nicolaïkerk in Appingedam (aanvang 14:30) en op zondag in de San Salvatorkerk in Groningen (aanvang 15:00 uur).


Behalve werken van Nanne van der Werff, Jacob ter Veldhuis en Renilde Duif is het melancholieke l'Infinito van Gerard Ammerlaan te horen. Gerard kreeg in 2010 opdracht dit gedicht van Giacomo Leopardi op muziek te zetten voor koor en gitaar. Het is één van zijn mooiste werken geworden. Leopardi - en dit gedicht - heb ik leren kennen via de weergaloze 

Imitations van Robert Lowell van l'Infinito

I always loved this solitary hill, 

This hedge as well, which takes so large a share 
Of the far-flung horizon from my view; 
But seated here, in contemplation lost, 
My thought discovers vaster space beyond, 
Supernal silence and unfathomed peace; 
Almost I am afraid; then, since I hear 
The murmur of the wind among the leaves, 
I match that infinite calm unto this sound 
And with my mind embrace eternity, 
The vivid, speaking present and dead past; 
In such immensity my spirit drowns, 
And sweet to me is shipwreck in this sea.

That hill pushed off by itself was always dear
to me and the hedges near
it that cut away so much of the final horizon.
When I would sit here lost in deliberation,
I reasoned most on the interminable spaces
beyond all hills, on their antediluvian resignation
and silence that passes
beyond man's possibillty.

Een bijzonderheid voor het optreden in Groningen is dat we er met Beeldlijn opnames maken voor de documentaire over Gerard en zijn belang als Nederlands componist. Het NVE heeft een boeiend programma samengesteld, alleszins de moeite waard. Hoe mooi het weer ook moge zijn.




In het decor van De Satansfles

Een tweede bijzonderheid die het noemen waard is, is dat Leendert Runia op 27 en 28 juli op de bok staat bij de concertante uitvoering in van de eerste opera van Gerard en mij over de vijf laatste levensjaren van Hendrik Nicolaas Werkman: Ontstaan in grote nood. Deze uitvoering in kamermuziekbezetting (vijf zangers, plus strijkkwartet, clarinet en slagwerk) is opgenomen in het Peter de Grote Festival. 

maandag 28 mei 2018

Intense performance HOOP tijdens ROODPALEIS op Zolder 3


HOOP - het motto van de ROODPALEIS op Zolder-performance. Bedacht door Stan, Jeffrey, Edin, Shanna en Sanne. Spontaan kwam een tweede thema boven drijven: de band met je moeder. 

Ongeveer dertig bezoekers lieten zich in een kwartier tijd wegdragen een andere wereld in. Niet alleen die van onze deelnemers, maar ook onze eigen. Bij ROODPALEIS op Zolder geef je je ook zelf een beetje bloot. Daar is weinig engs aan. Integendeel, je kunt er vaak om jezelf en de ander lachen en er ontstaat altijd schoonheid uit. Iets wat je kunst zou mogen noemen.

Terwijl wij met zijn allen met onze met wenswoorden volgekalkte witte overhemden op en rond de tatami zitten, gooit Stan er op het einde een vurige Grote Fuga van Bach tegen aan. Hij pingelt nog wat na. Daar komt zijn moeder uit het publiek, gaat bij hem staan en samen zingen ze een lied, tweestemmig. Daar word iedereen een beetje stil van.


Maar niet lang.

maandag 14 mei 2018

Ontstaan in grote nood tijdens het Peter de Grote Festival (27 & 28 juli 2018)



ROODPALEIS op Zolder deel drie - zonder masker


Vandaag de tweede sessie in deel 3 van ROODPALEIS op Zolder. Het was een inspirerende en ja, ook weer intensieve workshop. Met de jongens en meisjes werken we toe naar de perfomance van 27 mei 2018 bij ons op zolder in De Nieuwe Kolk Assen. Hoe we het deze keer aanpakken? We gaan zonder masker. Of misschien dan toch niet vanaf het begin. Hoop en wanhoop leven soms zo dicht bij elkaar. Zoals verdriet en vertrouwen en het wantrouwen in dat vertrouwen. Wat heeft schoonheid daar te zoeken? Het was een indringende sessie. 


Maar vrolijk ook. Met kussengevechten - onze eigen ROODPALEIS rode kussens - muziek, praten, oefeningen, schilderen, Chaplins eetmachine en radslagen door onze levens. Er is altijd iets nieuws te proberen. Maar is er ook altijd een nieuw begin? Het is voor ons makers net zo spannend als voor de deelnemers.  
Wat kan ons hart allemaal aan? Het hart is tenslotte meer dan alleen een machine (zie het plastiek van Ritsaert te Cate op de foto).'
Aanvang 12.00 uur, entree € 5,- inclusief hapje en drankje. 

zondag 13 mei 2018

Voorbespreking M.R. door Joep van Ruiten in DvhN 12 mei 2018


Scharrelende schilder - schitterend geschoten - Joep van Ruiten


M.R. heet de nieuwste filmproductie van stichting Beeldlijn. Liefhebbers van de schilderkunst weten dat met die initialen Matthijs Röling wordt bedoeld.

De makers van de documentaire M.R. , Marrit Koopmans en Walker Pachler, volgden de kunstschilder in en rond zijn woning in Ezinge, bij Huis Groenestein bij Groningen en in het Nijsinghhuis in Eelde. Idee was de 75-jarige Röling te laten terugblikken op ‘een leven lang schilderen en tekenen’. Tijdens de opnamen verschoof de aandacht steeds meer richting de tuin die zo’n prominente rol in zijn werk heeft gespeeld.

Röling schildert al jaren niet meer, hij is de daarvoor noodzakelijke controle over zijn bewegingen kwijtgeraakt. Toch geldt hij nog altijd als een van de boegbeelden van beeldende kunst in Noord-Nederland. Dat is niet alleen omdat hij les heeft gegeven aan Academie Minerva en aan de Klassieke Academie in Groningen. Dat is vooral omdat hij in weerwil van andere modes liet zien dat de figuratieve schilderkunst in Nederland levend, spannend en relevant kan zijn.

Koopmans en Pachler staan in M.R. niet stil bij die verdiensten, alsof iedereen dat wel weet. Aan duiding doen ze nauwelijks. Er is geen voice-over. Er zijn geen interviews met naasten en kenners. De enige die in de film aan het woord komt is Röling zelf, ietwat mompelend of zichzelf onderbrekend in zijn natuurlijke habitat. Een spreker is de kunstschilder beslist niet, over anderen, noch zichzelf en de kunst.

Toch komen we wel iets over zijn leven, opvattingen en werkwijze te weten. Hij blijkt een gevoelsschilder: ,,Dat je jezelf kunt vergeten is bijna voorwaarde om tot iets te komen. Iemand die bewust een dramatische… Het neemt je over als je schildert… Als je lekker schildert, vergeet je de tijd… en dan vergeet je alles.’’ En: ,,Van goeie kunst word ik vredig. Goeie muziek en goeie schilderijen brengen me geluk. Dat gun ik iedereen.”
Geen uitgesproken plan dus, laat staan een concept. Niets ook over waar het vandaan komt en het heen gaat. Even gaat het over z'n samenwerking met Wout Muller bij de interieurschilderingen in Eelde. Even gaat het ook over de verbazing onder zijn ‘linkse kameraden’ toen hij zijn monumentale huis in Ezinge kocht. We zien hem polaroids van eigen schilderijen bekijken en een schetsboek doorbladeren. We zien zijn kast vol kunstboeken.

We zien vooral zijn tuin: de planten, heesters en struiken, de mussen en de uil, de slakken en bijen, de beelden en bomen. We horen de wind en regen. Röling scharrelt door huis en over de paden. Gaat ergens zitten. Aait de hond. Vertelt wat. Lost een sudoku op. Rookt wat, drinkt wat. Rookt en drinkt nog wat. Laat weten dat het drinken tegenwoordig met mate gebeurt. Even zien we hem dronken, mompelend over een heerlijk leven dat achter hem ligt: ,,Maar… het… is wel… voorbij.”

Wat M.R. aan verhaal ontbeert, wordt goedgemaakt door de beelden. Die zijn werkelijk prachtig. Qua tempo, qua vloeiende cameravoering, qua kleur, licht, compositie en perspectieven – je ziet aan alles dat hier kunstenaars aan het werk zijn geweest, geen journalisten. Om met Röling te spreken: ,,Het is heel moeilijk onder woorden te brengen wat beelden met je doen. Beelden moeten voor zichzelf spreken.” 
In dit geval doen ze dat.

Zondag gaat de 52 minuten durende documentaire in première in het Groninger Forum aan het Hereplein in Groningen. Dat gebeurt tijdens Groningse Nieuwe. De filmvertoningen van stichting Groninger Videolandschap beleven daarmee hun 75ste aflevering sinds 2004. Na de inmiddels uitverkochte presentatie volgt een extra vertoning om 17.45 uur.


donderdag 10 mei 2018

Première film M. R. over Matthijs Röling - extra voorstelling


Op 13 mei 2018 gaat om half vijf in het Groninger Forum de film M.R. - over Matthijs Röling - in première. Het is de eerste documentaire van Marrit Koopmans en Walker Pachler.

De officiële première van M.R. is uitverkocht. Daarom heeft Groninger Forum op dezelfde dag nog (zondag 13 mei) een extra voorstelling ingelast om 17:45.


Matthijs schildert niet meer. Nu brengt hij de dagen door in misschien wel zijn grootste kunstwerk; de tuin en het huis die beiden zo vaak als ‘decor’ in zijn schilderijen hebben gefigureerd. Een universum van geometrische vormen, schijnbare eeuwenoude ruïnes en de sterrenhemel. Terwijl de seizoenen verstrijken blikt Matthijs terug op een leven lang schilderen en tekenen.

M.R. is een co-productie van de makers, stichting Beeldlijn en stichting Ditisoprecht.

Koopmans en Pachler zijn in 2011 afgestudeerd aan Academie Minerva in de richting Autonoom Beeldende Kunst. Sinds 2014 werken zij samen aan zowel commerciële als autonome videoproducties.
Onlangs is de realisering van hun korte speelfilm gestart.

Voor meer info, zie ook http://www.ditisoprecht.nl/nieuws/
en http://www.videolandschap.nl/groningsenieuwe.htm



woensdag 2 mei 2018

Kracht van de Nacht van Theatergroep Atalanta in première gegaan


Een van de sterke kanten van theater als kunstvorm is dat het je elke keer weer kan verwonderen. Neem de familievoorstelling Kracht van de nacht van Theatergroep Atalanta. Een kleine voorstelling, voor mensen vanaf acht jaar. De speelplek is de Wolkenfabriek waar voorstellingen als deze dubbel tot hun recht lijken te komen. In Kracht van de nacht wordt weinig gezegd. Dat is ook niet nodig, verhaal en handeling spreken voor zich. Het gegeven is eenvoudig en er wordt speels, licht en een beetje melancholisch mee omgegaan. Gaat de voorstelling over een droom, zoals in de eigen aankondiging staat? Je kunt er net zo goed het magisch realisme in zien dat we allemaal nog uit onze kindertijd kennen. Je schept je eigen universum, waar je je weg in zoekt, waarin in feite alles mogelijk is. 

Jildou Mulder

Mooi is het open spel van Jildou Mulder, ingenieus het decor van Bas de Bruijn, innemend de bloemenpracht van de stoffen die gebruikt worden (Hadewych ten Berge) en die aan de dure Russische schouderdoeken doen denken, waar felrode rozen op een zwarte ondergrond staan afgebeeld, de muziek (Niels Smit Duyzentkunst) is treffend, dienend en toch aanwezig bijna als personage. Het meest verrassende vond ik dat alles en iedereen gedurende het kleine uur dat de voorstelling duurt verandert. Het regieconcept van Layla Radjab is wel doordacht.

Voor het begin 
Het verhaal in het kort: dagen van Maroesja zijn iedere dag hetzelfde. Opstaan, werken en naar bed gaan. Maroesja wacht elke dag wanneer ze weer thuis van het werk is op het telefoontje van haar Russische oma. Tot op de dag dat de telefoon niet overgaat. Dan zet de verandering in. Niet alleen in Maroesja's leven, zoals ze dat tot dan toe gekend heeft, maar ook van het decor, de omgeving waarin ze tot dan toe leefde. Kracht van de nacht is sterk door eenvoud, mooi en soms ontroerend door zijn poëtische toonzetting, muziek, kleurenpracht, goed spel, doordachte handelingen zorgen ervoor dat je in het verhaal gaat geloven. Ook als volwassene. Vanaf het begin.  
Er zijn nog deze en komende week nog kansen om de voorstelling te gaan zien.  Zie ook: https://uit.groningen.nl/agenda/de-kracht-van-de-nacht-door-theatergroep-atalanta-8