woensdag 26 september 2012

Leestafel 8 - Geboortedag Mick Imlah (1956 - 2009)


Vandaag zou een van de grootste hedendaagse dichters - Mick Imlah - 56 jaar zijn geworden. 12 januari 2009 overleed hij aan ALS (geconstateerd in 2006). Imlah was vanaf 1993 hoofdredacteur van de poëziekatern van de Times Literary Supplement. De poëzie in de TLS was consequent modern, experimenteel, en helaas vaak onbegrijpelijk - ook voor de lezer die zich niet laat afschrikken door de noodzaak tot meerdere herlezingen. Van Imlah zelf werd maar weinig uitgegeven. Des te groter was de verbazing over zijn bundel The Lost Leader die verscheen nadat de dodelijke spier- en zenuwziekte bij hem gediagnostiseerd was.


The lost leader is absoluut eigentijds en de moderniteit voorbij. Wat een genot. Imlah beloont de oplettende lezer keer op keer. De 126 pagina's tellende bundel sleurt je diachroon mee door de gecanoniseerde (cultuur-)geschiedenis van Schotland. Wat zijn ze bij Imlah vaak lachwekkend in hun zo diepe nederlagentragiek. Zo nu en dan waan ik me bijna in een Asterix en Obelixland. Ik denk aan de toiletgraffiti van Waterloostation die ik aantrof in de jaren tachtig: Scots rule - Och - Aj!

De oorlogen tegen de Engelsen en de kruistochten tegen de Saracenen passeren de revue, net als de clashes op het voetbalveld, waar de Engelsen - helaas maar het is niet anders - bijna altijd gloriëren.

Imlah beschouwt de Schotten en hun land met een verbeeldingskracht die hem als een gebraden duif in luilekkerland zo maar de mond in schijnt te vliegen, een ironie die gepeperd is met oprechte liefde en vooral een vakmanschap dat olympisch is te noemen en je bijna jaloers maakt. Maar bovenal schittert zijn werk, omdat het zo benaderbaar is. Imlah bewerkstelligt wat goede poëzie moet bewerkstelligen: opwinding bij de lezer, van binnen; en verbazing, dat het leven zo anders zou kunnen zijn en toch niet is.


Een treffend voorbeeld is het gedicht over Robert Bruce (1274-1329), ook wel genaamd Braveheart. Deze Schots(t)e troonpretedent had de bizar rare wens dat na zijn dood, na een leven van koppen inslaan en nederlagen lijden, zijn hart begraven zou worden in de Heilige Stad: Jeruzalem. Imlah bezingt Schotlands rauwe schoonheid in twaalfregelige, tien voetige rijmende versen. 

The Spring: - and as her ice draws of the glen,
Scotland gets up, and is herself again;
Hawthorn has run in white to the riverside
where bluebells crowd the bank, and the young Clyde
skips down the hill with a fresh appetite
on stones as clear as the stars on a frosty night.

Je ziet: winter wijkt en de maand van Maria, het mirakel van mei staat voor de deur.

Imlah gebruikt de stijl van Tennyson bewust, omdat die in een snijdend contrast staat tot de absurde avonturen die de Schotten onderweg met dat hart beleven - ze komen niet verder dan Sevilla. Het verhaal wordt bijna cabaresk - net als bij het gedicht dat Verdecchia hier beneden voorleest. Het kost wat moeite, de vijf pagina's, maar zoals gezegd, de beloning is er naar.

Hoeveel nederlagen de Schotten ook geleden hebben, The Lost Leader bracht Imlah een kostbare overwinning. Ze kwam net op tijd. Hij was nog in staat om in 2008 zelf de Forward Prize in ontvangst te nemen en te horen dat zijn bundel de beste van 2008 was. Een poëet uit duizenden.

 

dinsdag 25 september 2012

Oude Man en Ifee - Opening De Nieuwe Kolk Assen

 
Betsy Torenbos, Jaap Maarleveld

De prikwijn was meer dan verdiend na afloop van de officiële opening van De Nieuwe Kolk. Jaaps Prospero-monoloog in De Oude Man en de Ifee creërde een sprookje op de planken en eindigde licht als een veertje. Regie van de hele middag (met Tom de Ket als stalmeester) lag in handen van Betsy die nu - geheel en al verdiend - een week onderduikt om uit te rusten. Volgende week gaan we met Vergeet mie nait aan de slag.
Het was een goede middag. Met als verrassend toetje Cox Habbema bij ons in de kleedkamer - ik bespeur zelfs een vleugje weemoed. 

vrijdag 21 september 2012

Remembering Lol Coxhill 2


Deze foto vond ik van de nacht na Rodgers & Hart (1993). Stewart Hall was al naar bed. Links met het zuinige mondje Veryan Weston, rechts met het bier Lowen Coxhill - volgens mij toen net 60 geworden.

Ook vond ik deze nog van Han Bennink in Oostum, een jaartje eerder.


En dan staat morgen prinses Magriet op haar krukken te trappelen om DNK te openen. Natuurlijk pas nadat de explosievendienst het gebouw schoon verklaard én ROODPALEIS De oude man en de Ifee gespeeld heeft.

woensdag 19 september 2012

Remembering Lol Coxhill



Vanavond, 19 september 2012, in London in het Cecil Sharp House - een herdenkingsconcert voor Lol Coxhill, die afgelopen juli gestorven is. Ik denk niet dat de wereldpers er zich zal verzamelen. Maar ik weet zeker dat veel muziekliefhebbers bij dit concert aanwezig zouden willen zijn. Verbazingwekkend wanneer je de lijst van musici en theatermensen ziet met wie Lol gewerkt heeft.

Ik heb Lol Coxhill persoonlijk leren kennen bij het Rodgers & Hart-project dat ik voor de Stichting Jazz in Groningen organiseerde. Coxhill treiterde samen met Veryan Weston en Stewart Hall in Huize Maas de laatste zoete noot uit de musicalstandards van het roemruchte duo. 'It's all irony', zong Coxhill op zijn sopraansax. Meteen daarop fluisterde hij: 'I never entered her from behind.' Voor wie de musicalstandard van Rodgers & Hart niet kent: 'It never entered my mind!'

Na het concert sliepen we met zijn allen op onze flat op de Zagerij. Hoewel van slapen weinig kwam. Fles na fles ging erdoor. Lol had zich de enige leunstoel die we indertijd bezaten eigen gemaakt. Als een walrus zat hij daar - een kleine dan, met een eeuwig gevuld glas in de hand - en hij had in dat oude ding tot het einde der tijden kunnen blijven zitten. Ooit zijn we dan toch in slaap gevallen. Twee uur later ratelde de wekker en bracht ik het drietal naar het station. Goedgemutst alsof ze een lange nachtrust genoten hadden, zat het drietal achter in de auto geprakt te kwetteren als in een volière.

Lol, bedankt!


Remembering Lol Coxhill
 
Francois Couture schreef in de de All Music Guide:
 
"There are very few versatile artists that hold the importance Lol Coxhill has in European improvised music. His highly personal style on soprano and tenor saxophone (fluent, lyrical yet capable of shrieking outbursts), his ability to perform with everyone and in every style, 
from jazz standards to the weirdest electric-acoustic improv, backed by his enduring sense of humor, all draw the figure of a maverick musician."
 
Treffend is ook het In Memoriam van David Ilic in The Morning Star:
 

zondag 16 september 2012

Oude Man en Ifee Opening De Nieuwe Kolk 22 september 2012

Sarah Pelupessy, Jaap Maarleveld,
Betsy Torenbos, Maartje van de Wetering
 
Zaterdag 22 september 2012 wordt De Nieuwe Kolk in Assen in bijzijn van Prinses Magriet officiëel geopend. ROODPALEIS vormt met De Oude Man en de Ifee een onderdeel van het openingsprogramma.
Gisteren (15-09-2012) was de eerste repetitie in de Rabo Zaal met Sarah Pelupessy (voorleeskampioen), Maartje van de Wetering (NNT) en Jaap Maarleveld (o.a. Noordercompagnie en Okkie Trooy, Kruimeltje en Baantjer).  
 
 
 
De Oude Man en de Ifee is een theaterbewerking van het moderne sprookje van Chris Vegter. Ineens staat alles stil, maar komt langzaam weer in beweging. En voordat je er erg in hebt is de oude man  misschien een prins en de Ifee alweer verdwenen.
 
Betsy Torenbos, Maartje van de Wetering
 

donderdag 13 september 2012

Meine Bienen - Eine Schneisse

 
Händl Klaus (auteur) en Nicolas Liautard (Franse regisseur die geen Duits verstaat)
 
Tijdens de Salzburger Festspiele heb ik de laatste voorstelling bezocht van Meine Bienen - Eine Schneisse. Een stuk van de Oosttiroler Händl Klaus en de al even Tiroolse componist/bandleider Andreas Schett.
 
Brigitte Hobmeier, André Jung, Stefan Kurt, David (Miltener Sängerknabe)
 
Het is moeilijk om niet met bakken met modder naar dit stuk te gooien. De € 45 kostende abominabel slechte zitplek in het Landestheater heeft zeker een grote rol gespeeld in de geringe appreciatie van wat er zich op het podium en in de orkestbak afspeelde. Ver ver ver van het speelvlak verwijderd in een claustrofobische zitrij had ik mijn knieën van de benen moeten zagen om de zeven kwartier die de voorstelling duurde (zonder pauze) enigszins uit te houden. Ik was niet de enige. Op momenten van stilte hoorde je om je heen alleen maar het gekraak van de krakkemikkige houten stoeltjes waar rond de twee honderd andere bekochten zich in bochten zaten te wringen om krampen, hernia's of erger te voorkomen. Daar kwam bij dat de voorstelling geen theaterstuk wilde zijn. Het was totaaltheater, allermodernste opera, muziektheater zoals dat vanaf nu af aan altijd zal worden gespeeld. Om dat gezang - Andreas Schett heeft zich voor zijn composities gebaseerd op de Jugendlieder van Alban Berg - voor ons aardbewoners begrijpelijk te houden, was er een lichtbak opgehangen voor ondertiteling. Maar wel pas leesbaar vanaf € 90 per zitplek. Voor de lichtbak hing ook theaterlicht, waardoor de teksten niet of nauwelijks leesbaar waren.
 
 
Maar terug naar de geserveerde theaterkrimi. Een bos is afgebrand, het is duidelijk dat het vuur moedwillig is aangestoken.  Een inspecteur van de politie onderzoekt het geval. Voor het publiek is duidelijk dat iedereen schuldig is: iedereen heeft roet aan de handen. 
Dat de dialogen bijna niet te volgen zijn, is een bewuste keuze van de auteur. De teksten zijn  willekeurig - zo lijkt het  - opgesplitst tussen de personages. Om dat te benadrukken wordt er heel artificieel geacteerd. Geen enkel moment van identificatie ontstaat. Verwijdert het verhaal zich ook maar één stap van de brand en het who done it? dan blijft het raden naar waar de ongebreidelde geilheid van de vrouw vandaan komt of de jammerklacht van het kind om een vader - het geeft niet welke, als er maar een vader is. 
 
 
De Franui Musicbanda heeft een goede naam, evenals haar leider Andreas Schett. Maar in Meine Bienen pakt de keuze van Bergs Jugendlieder heel slecht uit. De Wiltener Sängerknabe die het stuk zingt, gaat je op de zenuwen. Dat komt omdat de adaptatie van de compositie het expressionistische geweld van Berg mist. Het muziekpalet is vaal, de registerdynamiek bijna overal vlak. Dat het jongetje me het enige moment van ontroering bezorgde, lag aan het feit dat een goede jongenssopraan dat bijna altijd doet.
 
Wiltener Sängerknabe
 
Later lees je dan van alles wat de schrijver en componist en regisseur beoogd hebben. De oude Grieken komen voorbij, (Odysseus, Ajax), Tiroler gebruiken, intenties en extensies, zoals dat het jongetje NATUURLIJK de verzinnebeelding is van de kunstenaar die op zoek is. L'art pour l'art waar Wilders wel raad mee weet. Roemer eist bij zoiets lard pour lard - spek voor spek.
 
 
Maar onze vriendin afkomstig uit het hooggebergte van de Pinsgau - waar zelfmoord bij het leven van alledag hoort - vatte het stuk als volgt in één woord: Kulturwichserei!  
 
Nog welgemoed en enigermate goed gekleed
 
 

Nog even Camille Boitels l'Immediat


Deze blog heeft stil gelegen vanwege de dood van mijn vader en vanwege mijn vakantie. Vlak voor de vakantie zag ik de openingsvoorstelling van Noorderzon: Camille Boitels l'Immediat. Het begin was mega-spektaculair. De spelers/dansers/acrobaten lieten het complete toneelbeeld in elkaar donderen in een poging naar bed te gaan. Een enorme puinhoop aan de meest onwaarschijnlijke attributen ontstond. Deze enorme chaosbult werd in een vijfminutenbezemshow aan de kant geveegd. Ik vroeg me af: wat moeten ze nu nog doen?Dit verbazingwekkende hoogtepunt leek me niet meer te overtreffen. Maar l'Immediat schakelde een tandje lager in het continuum van vallen en opstaan, scheef hangen en weer recht trekken om weer om te vallen en weer op te staan. Een heerlijke voorstelling. Ik hoop alleen dat geen speler iets gebroken heeft.