woensdag 20 oktober 2021

Huilende bruiden - een podcastvoorstelling van Tom Tieman en de PEERgroep. Een wandeling langs de Hamdijk

 

Gisteren liep ik vanaf Club Chantal in Kleine Ulsda langs de Hamdijk naar de Mellemaheerd, de boerderij die onlangs opgekocht is door Groninger Landschap. Mijn liefje liep ongeveer zes minuten voor me en wanneer ik omkeek dan zag ik soms het gele hesje van de mevrouw die op mij volgde. Tom Tieman was tijdens de wandeling van Huilende Bruiden via zijn podcast mijn persoonlijke gids. Wat ik om me heen zag en tegenkwam, duidde hij met verhalen en uiteenzettingen van experts. Maar ook speelde tijdens de wandeling een rol wat hij ervaren heeft bij het leeghalen van het huis van zijn oma in Delft. Daardoor begin je je samen met Tieman een aantal zaken af te vragen. Zelf vroeg ik me al altijd af: waarom moesten de monumentale getuigenissen van de mijnbouw uit de streek waar ik geboren en opgegroeid zó met wortel en al uitgetrokken worden? Je maakt daarmee meer kapot dan een gebouw alleen. Het is alsof je de identiteit van een streek ermee uit de grond rukt. Maar moet je verval dan bewaren? Misschien is het beter je af te vragen: wat doe je met deze huilende bruiden zodat er vanuit het verhaal dat ze herbergen iets nieuws ontstaat? Een nieuw verhaal. Een verhaal dat betekenis geeft en identiteit. Het lijkt me een relevante vraag waar je je bij erfgoed over moet buigen. In Nederland wordt dan meteen al gedacht: wat kost dat? En wanneer een boerderij zo in de periferie van het land ligt mag dat zeker niet al te veel kosten. Of liever niets. Zo kon de brug bij de Booneschans verpauperen. Door de monumenten als de boerderijen en arbeidershuisjes aan de Hamdijk te laten vergaan, zo beweert Tieman, laat je ook de verhalen vergaan. Verhalen die betekenis geven aan het leven van een mens. Wat blijft er wanneer je geen betekenis meer kunt geven aan de omgeving waarin je leeft?

Huilende bruiden - zoek elders maar op waar deze prachtige benaming vandaan komt - is je vijf kwartier onderdompelen in het verhaal van een landstreek aan de grens. Je ontmoet er diverse mensen zoals paradijsvogel Joke, een boze bewoner die Henk der Betrüger aan de schandpaal nagelt, een Servische vrouw die nog in Joegoslavië geboren is en hier nu al twintig jaar woont, je komt langs een glastuin, een ruïne helemaal verborgen in het herfstlover en je beleeft vele andere zaken. Je wandeling starten in Club Chantal was al een kleine openbaring. In Huilende bruiden komt het landschap tot leven. En daarmee zijn mensen.  






















vrijdag 8 oktober 2021

Io Vivat: betoverende visuele voorstelling over het kunstenaarschap van Alida Pott


Gisteravond was de try-out van de nieuwe voorstelling van Io Vivat over Alida Pott, de enige vrouw in de kunstenaarskring De Ploeg. Net als Werkman sneeuwde Pott onder in de aandacht die kunstenaars als Wiegers en Dijkstra opeisten. En net als bij Werkman is dat volkomen onterecht.  Io Vivat bewijst in een beeldende voorstelling hoe Pott haar eigen weg koos. Markante gebeurtenissen en feiten in Potts privéleven blijven wat onderbelicht. Haar huwelijk met George Martens krijgt daarentegen voldoende ruimte om het hart te raken. Maar wat de voorstelling betoverend maakt en je aanzet om in het werk van Pott te duiken is de wervelende beeldende kracht en - zoals bijna standaard bij Io Vivat - het sterk spel van acteurs en de muzikale inbedding. Na het zien van de voorstelling kon ik het niet laten het stuk van Io Vivat te vergelijken met de tentoonstelling in het Groninger Museum die aan Pot gewijd is. Io Vivat is  overtuigender. Voor wie de voorstelling wil zien https://alidapott.nl/


zaterdag 31 juli 2021

zaterdag 19 juni 2021

Mijn liefde is een koorts - eind goed al goed

Met uitzicht op de rozen

Gisteren hebben we met een vloeiende voorstelling Mijn liefde is een koorts afgesloten. Het afscheid nemen van iedereen met wie je twee maanden zo intensief hebt samengewerkt had niets droevigs. Want je bent blij en dankbaar dat je het hebt mogen meemaken. Hier zijn nog een paar impressies van de donderdag, toen ook de filmopnames plaatsvonden.



Rosa da Silva, Nora Kretz, Betsy Torenbos
gereed maken voor drone-opnames
van Sake Elzinga


Eind goed - al goed
Met Betsy Torenbos




 

zondag 13 juni 2021

Kester Freriks in de Theaterkrant over Mijn liefde is een koorts.

 


De keuze van de criticis: Kester Freriks.


Nora Kretz en Rosa da Silva
foto: Sake Elzinga


ROODPALEIS

Mijn liefde is een koorts

DE ONVERWOESTBARE KRACHT VAN LIEFDESKOORTS

13 juni 2021

Gezien op 12 juni 2021, Stefanuskerk, Beilen

De dood is niet het ergste, het zijn de mensen’, zegt de ruim tachtigjarige vrouw Susan keer op keer. Zij woont in Drenthe, heeft een innige band met haar stiefkleindochter Sonja en ze beseft dat de dood haar wacht. Met een prachtige, zelden zo mooi getoonde mengeling van nieuwsgierigheid en berusting bereidt ze zich voor en zoekt ze alvast de muziek uit, Mozart. Actrice Nora Kretz (86) vertolkt in de locatievoorstelling Mijn liefde is een koorts Susan. Ze doet dat met een weergaloze distinctie en glasheldere tekstbehandeling.

Regisseur Betsy Torenbos, die de tekst samen schreef met dramaturg Jo Willems, liet zich inspireren door sonnet 147 van Shakespeare, ‘My love is as a fever…’, vertaald door Bas Belleman, die voor de vertaling van alle 154 sonnetten onlangs werd bekroond met de Filter Vertaalprijs. Tot locatie dient de geheel gerestaureerde middeleeuwse Stefanuskerk in Beilen, een gewijde plek én sinds de restauratie ook een nieuw Drents cultuurpodium. De koele, witte entourage, met doorschijnende gordijnen tussen het middenschip en het koor, past bij de ernst van de voorstelling.

Inzet is de angst voor de pandemie, die maart vorig jaar voor een lockdown zorgde. Kleindochter en zangeres Sonja, toegewijd vertolkt door Rosa da Silva, probeert haar grootmoeder ertoe te bewegen bij haar in huis te komen wonen: straks grijpt het virus zo om zich heen, dat Susan nooit meer bezoek mag ontvangen. Maar Susan wimpelt het aanbod af. Ze maakt zich geen zorgen. De videoboodschap die ze recent ontving van haar oude liefde Eddy (Dennis Rudge) roept in haar de vurige, fysieke passie terug die ze ooit in de jaren tachtig met hem beleefde. Brieven die op haar bed dwarrelen zijn uit New York afkomstig en getuigen van die hartstocht, van die Shakespeareaanse liefdeskoorts die zich door niets laat bedwingen.

De voorstelling is rijk aan taal, beweging en muziek. Kretz begeleidt zichzelf op de piano en zingt behalve ‘You Are The Sunshine Of My Life’ ook Shakespeares ultieme liefdessonnet (correctie: hier vergist Kester Freriks zich helaas; Rosa da Silva zingt zowel het Drents sonnet in de vertaling van Martijje Lubbers als ook de Fado), op muziek gezet door Bob Zimmerman. Een zogenoemd ‘fluisterkoor’ versterkt de gewijde sfeer, alsof de spelers – afkomstig uit Midden-Drenthe – de stille rouwenden zijn rondom Susan. Op deze manier is de voorstelling, gemaakt onder verantwoordelijkheid van theatergezelschap ROODPALEIS, waarvan Torenbos artistiek leider is, ook een community-art project.

Susan draagt het geheim van een verre en voorbije, grote liefde met zich mee. Dat maakt haar dramatisch interessant. Tegenspeler Da Silva probeert dat geheim te ontraadselen. Als zij ontdekt dat Shakespeares liefdesgedicht óók het gedeelde vers is van Susan en Eddy ontsteekt ze in woede, ze wordt ‘hellig’ zoals ze het noemt. Met haar dynamiek en dans vormt ze een tegenpool voor de superieur beheerste Susan.

Dat de liefdesgeschiedenis van oma Susan een echte waarheid is, zoals Kretz in Dagblad van het Noorden (9 juni 2021) liet weten, maakt de voorstelling in artistiek opzicht niet minder knap, maar geeft wel een herkenbare dimensie. En wie ooit Kretz zag schitteren in voorstellingen door Zuidelijk Toneel Globe in soms geruchtmakende regies van Gerardjan Rijnders, krijgt er toneelhistorie bij. Zo is Mijn liefde is een koorts theater dat niet alleen gaat over de eenzaamheid als gevolg van de lockdown, het gaat ook over de bevrijding van een geheim verleden. Dat geheim draagt Susan nu niet langer alleen met zich mee.


Zittend van links naar rechts: Betsy Torenbos, Nora Kretz, Rosa da Silva
Staand van links naar rechts: Martijje Lubbers, Bob Zimmerman, Bas Belleman

Voorstellingen als Mijn liefde is een koorts zijn niet mogelijk zonder die hartverwarmende tomeloze inzet van al die medewerkers voor en achter de schermen die maar zelden de theaterkoppen halen. Daarom wil ik ze hier noemen en bedanken: Dennis Rudge (video Eddy Wilson), Bart van de Brink (soundscape), Anita ter Veld (productie locatie en Covid-19), Tamara Boor (marketing en publiciteit), Sara Pelupessy (multimedai en visual design; stagiaire), Yuksel Ficici (MY Facilities), Hans Kaldeway (instudering Fluisterkoor), Elise van der Laan (coach Fluisterkoor), Jurjen van Wees (licht, audiocues), Rutger Dekens (video), de leden van het Fluisterkoor: Tecla Bugel, Renske Delamore, Wiert Drent, Piet Faber, Pam Goosen, Jantje Hoving Meertens, Jan Hoving, Sjoerd de Jong, Janette Kinds, Minou Otten, Dorette Posthumus, Ina Roelfsema, Hendrik Jan Talens. Verder nog: Sake Elzinga (fotografie), Paul Pattynama (webdesign), Jan Marcel Lunenborg (techniek Stefanuskerk), Jan Drogt en Gerrie Kreuze (Stichting Stefanuskerk), Rien Wilems en Jan Westerhuis (vervoer vrijwilligers), begeleidingsmusici van het sonnet: Marco Ludemann (mandoline), Paul van Utrecht (Spaanse gitaar), Paul Pleijsier (akoestische gitaar), Joep Lumey (contrabas), Eddy Koopman (vibrafoon), Joris Wolff (opnameleiding Power Sound Studio Amsterdam), Johanne Wesses en Carla Loggen (voorstellingsbegeleiding) en al die anderen die ik misschien hier vergeet, 





vrijdag 11 juni 2021

Foto-impressie van Sake Elzinga Mijn liefde is een koorts

Jammer dat vanwege Covid-19 niet meer mensen Mijn liefde is een koorts kunnen zien: 45 per keer. Daarom zijn we des te blijer met fotograaf Sake Elzinga die gisteren aanwezig was bij de schoolvoorstellingen. Hier beneden een kleine impressie. Later volgt nog een on-line versie van de voorstelling.

Nora Kretz (Susan) en Dennis Rudge (Eddy Wilson)
Nora Kretz en Rosa da Silva (Sonja)

De poezenmand



donderdag 10 juni 2021

Veelbelovende schoolvoorstellingen - zaterdag première Mijn liefde is een koorts


Betsy Torenbos leidt de voorstelling in

Vandaag stond er over de nieuwe ROODPALEIS-voorstelling Mijn liefde is een koorts het artikel van Eric Nederkoorn in het Dagblad van het Noorden (zie FaceBook). De voorstellingen voor leerlingen van de CS Vincent van Gogh maakten me blij. Want ook al is het Mijn liefde is een koorts geen Grote Productie, het werkproces is net zo intensief en ingewikkeld als betrof het een grootse opera. Bij ROODPALEIS zijn we met weinigen, maar niet zo maar weinigen. Met deze toegewijde mensen is het heerlijk theater te maken.


Nora Kretz, Rosa da Silva, rechts van mij Betsy Torenbos


Selfie met fotograaf Sake Elzinga

zondag 30 mei 2021

Kees de Jager - eminent astronoom en kenner van de zon, is overleden. Een in memoriam van filmmaker Jasper Huizinga

 


Kees de Jager 1921-2021

Een stralende dag, iets voor het middaguur in de late lente van 2016. Cameraman Arno Cupédo, geluidstechnicus Menno Knevel en ik staan tussen dagjesmensen en vakantiegangers op de veerboot naar Texel. Mijn oude Volvo 240 ligt vol met camera’s, statieven, lampen en allerhande geluidsopname-apparatuur. Een grote mantelmeeuw landt op het dak van de 240 en kijkt ons onderzoekend aan. Natuurlijk vanwege de boterhammen die we op het dek in de zon aan het eten zijn. We zijn op weg naar professor Kees de Jager.

Afgelopen week is hij overleden. Honderd keer is hij om zijn grootste wetenschappelijke interesse gedraaid, de zon. Astronoom Kees de Jager was gefascineerd door de zon en raakte er niet over uitgepraat. Tot op hoge leeftijd gaf hij lezingen over astronomie en was geliefd vanwege zijn inspirerende manier van vertellen en de humor waarmee hij zijn verhaal doorspekte. Na zijn pensionering ging hij terug naar zijn geboortegrond, het eiland Texel. Daar is zelfs een sterrenwacht naar hem vernoemd. Hij wordt alom beschouwd als Nederlands’ beste astronoom.

De Jager was één van die astronomen die vanaf het begin de voordelen van ruimtevaart zagen. In de jaren zestig en zeventig was hij nauw betrokken bij astronomische ruimtevaartprojecten. Aan de universiteit van Utrecht werkte de Jager aan een bijzondere telescoop, die bedoeld was voor de allereerste satelliet die Nederland ging bouwen. Die satelliet heette ANS, de Astronomische Nederlandse Satelliet.

Samen met regisseur Lotte Veltman was ik van plan een film over de ANS te maken. We hadden nog niets van financiering binnen, maar vonden het noodzakelijk dat er alvast een paar interviews werden gedraaid. Een aantal betrokkenen was inmiddels hoogbejaard en hun verhalen wilden we per se vastleggen.

Kees de Jager woonde op Texel in een bescheiden woning, met overvolle boekenkasten en klassieke meubels. Het was al een warme dag, en dan kwamen wij ook nog eens met lampen aan. Een paar weken daarvoor was zijn geliefde vrouw Doetie overleden en ik had hem gemaild dat we het geplande gesprek best wel even konden uitstellen. In de email die ik terugkreeg vroeg Kees ons toch gewoon te komen. Hij kon die afleiding goed gebruiken. Terwijl de technici bezig waren een opstelling voor camera en geluid te maken, besprak ik met Kees wat ik hem zo ongeveer wilde vragen. Het was opvallend hoe goed hij de materie kon uitleggen en wanneer hij over astronomie sprak, was er constant een enthousiast glimmertje in zijn ogen te zien.

Het interview verliep vlot en zat vol met humoristische anecdotes over voorvallen die hij had meegemaakt tijdens de ontwikkeling van de satelliet. Ondanks zijn hoge leeftijd kostte het hem geen enkele moeite zich van alles te herinneren uit de vroege jaren zeventig. Na het interview begonnen zelfs de cameraman en geluidstechnicus allerlei vragen over het heelal te stellen.

Ik had graag langer willen blijven om met hem te praten over sterren en het heelal, maar de tijd drong. Na nog een paar opnames bij de naar hem vernoemde sterrenwacht, verderop op het eiland, gingen we terug naar huis. Kees zat bij ons in de auto terug, richting Den Burg. Bij een kruising van de weg die naar het dorp ging zei hij: “Jongens, zet me er hier maar uit. Ik loop de rest wel, dat is goed voor me”. Moesten we die oude man dat hele stuk naar het dorp laten lopen? Ik zei dat we hem echt wel gewoon bij de deur af wilden zetten. Nee, nee, dat was echt niet nodig. Toen herinnerde ik me plots weer dat De Jager tot voor kort nog marathons had gelopen. Ik lachte bij mezelf en zette de auto stil in de berm. Kees stapte uit en zwaaide ons na. Wat een aimabele en interessante man. Ik keek er toen al naar uit hem op de première weer de hand te kunnen schudden. Misschien het jaar er op al, wie weet…

Het duurde echter nog een aantal jaren voordat we de film van de grond kregen. Pas in december 2019 werd ons subsidie toegekend en konden we echt los. Maar toen gooide COVID-19 plotseling roet in het eten en moest het project weer stilgelegd worden. In de korte periode met versoepelde maatregelen halverwege het jaar filmden we nog twee gesprekken en begonnen we met de montage van het materiaal. Langzaam kwam de film tot leven.

Kort geleden wandelden Lotte en ik door het plantsoen en hadden we het over de komende opnames, die de film eindelijk zouden voltooien. “Ik hoop toch zó, dat Kees de Jager en de anderen het nog even volhouden”, zei ik. “Over een paar weken kunnen we de film misschien al af hebben. Hoe oud is Kees nu?” “Hij moet honderd zijn”, zei Lotte. “Hij was 94 toen je hem interviewde.”

Twee dagen later vernamen we dat Kees de Jager was overleden.

De film zal hij helaas nooit zien. Maar ondanks dat de ANS maar een klein deel van zijn loopbaan betreft, hoop ik dat zijn verhaal in deze film hem toont als die ongelooflijk begeesterde astronoom, die hij zijn hele leven is geweest.

Jasper Huizinga, regisseur.

Groningen, 29 mei 2021

De Nieuwsbrief (29 mei 2021) van Mijn liefde is een koorts


De voorstellingen zijn vooralsnog uitverkocht (première is op 12 juni in de Stefanuskerk in Beilen). Maar met de versoepelingen hopen we meer dan dertig toeschouwers per voorstelling te mogen herbergen. Gisteren hebben Betsy Torenbos, Elise van der Laan, Hans Kaldeway en ik weer met het Fluisterkoor gewerkt, wat werkelijk weer inspirerend was. De link hier beneden verwijst naar de Nieuwsbrief waar o.a. een kort interview met mij staat, afgenomen door Tamara Boor.


https://mijnliefdeiseenkoorts.nl/wp-content/uploads/2021/05/Nieuwsbrief-29-mei-2021.pdf

zondag 11 april 2021

Mijn liefde is een koorts - eerste repetitie Fluisterkoor

 


Gisteren vond de eerste repetitie plaats van het Fluisterkoor voor de ROODPALEIS voorstelling Mijn liefde is een koorts. Onder de bezielende leiding van Hans Kaldeway. Zo ziet dat er in de Stefanuskerk in Beilen uit in tijden van corona. Voortdurend afstand maar wel met elkaar. We hebben in twee kleine groepen gewerkt aan de drie stukken van Bob Zimmerman. Voordat je het weet is de middag om en zie je alleen nog maar blije gezichten. Samen theater maken, wat hebben we het gemist. Wanneer alles goed gaat vieren we op 12 juni de première van dit stuk dat geïnspireerd is op het 147ste sonnet van Shakespeare.

https://mijnliefdeiseenkoorts.nl/