dinsdag 29 mei 2012

Jan Willem van der Ham op Avondje Ammerlaan





Ik was bijna vergeten de verwonderingswaardige muzikant Jan Willem van der Ham te vermelden. Jan Willem heeft behalve in Ammerlaans Band ook aan alle drie de opera's van Gerard meegewerkt en aan het project Third Stream First Love. De donderdagavond in Grand Theatre Groningen wordt steeds bonter... aan klanken.

vrijdag 25 mei 2012

Eerbetoon aan Gerard Ammerlaan in Grand Theatre


31 mei 2012 om 20.15 is het zover: het eerbetoon aan componist - muzikant Gerard Ammerlaan. Specials van die avond zijn Alan Laurillard en Frans Vermeerssen die terugkeren op de muzikale horst van het Noordpool Composer's Orchestra.

Voor meer info en volledige lijst van deelnemende musici: http://www.grandtheatregroningen.nl/?option=com_jexplays&view=jexplay&product_id=510&category_id=2&Itemid=57



Het Noordpool Composer's Orchestra
tijdens de Jazzmarathon 1993
olv Jan Lameris
met o.a. Alan Laurillard, Gianluigi Travesi,
Pino Minofra, Ray Anderson, Bruno Tomassa en
Gerard Ammerlaan op electrische bas
foto Jan Bouwman

Last but not least: Lucia Meeuwsen, met wie Ammerlaan werkte in Ontstaan in grote nood, Third stream, first love en zijn laatste grote opera: De Satansfles.

De Satansfles: voorgrond - Charles Hens, Young Hee Kim
achter: Karim El Guennouni, Alexander Oliver
Lucia Meeuwsen, Henley Smith,
Romain Bisschof, Irene Maessen
foto: Jan Bouwman

woensdag 23 mei 2012

Betsy Torenbos en Jojanneke Vanderveen - Memento Edu


Première Memento Edu
24 mei 2012
De Nieuwe Kolk Assen
(zie ook elders op deze blog)


dinsdag 22 mei 2012

Wij met zijn vieren in Memento Edu


Nora Kretz als Nora

Zoals eerder gemeld: première van Memento Edu komende donderdag 24 mei, 20.15 uur in de Rabobankzaal van De Nieuwe Kolk in Assen. Vanwege de bijzondere setting van de voorstelling zijn er minder plaatsen beschikbaar. Dus wees op tijd.


Betsy Torenbos


Jojanneke Vanderveen


Jo Willems



maandag 21 mei 2012

Première Memento Edu 24 mei in De Nieuwe Kolk Assen

Memento Edu - een wat vreemde, zelfs schoolse titel voor een theaterstuk!
Oorzaak: de tekst is een voortvloeisel van het nieuwe project van ROODPALEIS. Meer dan 100 jongeren van 10 tot 16 jaar in Assen hebben ouderen geïnterviewed. Echt ouderen. Zeg maar de generatie die zich nog bejaard laat noemen. De interviews hadden tot onderwerp de grote en kleine thema's in het leven: leven, dood, oorlog, liefde, vriendschap, teleurstelling, verraad. Maar ook de leefsituatie van vroeger kwam aan bod. Wat maakte je boos, waar moest je om lachen, wat is het raarste dat je hebt meegemaakt? Was vroeger echt zo anders als nu?
Memento Edu is het verhaal geworden van Nora, een oude vrouw die geïnterviewed wordt door Betty. Kijk op de wereld en levenstempo van Nora en Betty lopen wijd uit elkaar. Toch komen beide elkaar nader door het verhaal van de innige vriendschap tussen Nora en Ita. De meisjes waren acht toen de oorlog uitbrak en onafscheidelijk. De oorlog zette de vriendschap zwaar onder de druk, een langzaam werkend gif waar de jonge Nora niet tegen was opgewassen.
Maar daarmee is Memento Edu niet alleen het verhaal van het kleine verraad in het grote gebeuren van de wereldgeschiedenis. Even belangrijk is dat beide werelden elkaar beginnen te naderen. Leven oud en jong dan misschien toch niet op andere planeten?  
  


Memento Edu
Idee, multimedia en regie: Betsy Torenbos; tekst: Jo Willems; spel: Nora Kretz; Muzikaal advies: Jojanneke Vanderveen; techniek: Mark Molema.

zondag 20 mei 2012

Memorial voor Gerard Ammerlaan in het Grand Theatre



Donderdagavond 31 mei in het Grand Theatre Groningen: Avondje Ammerlaan. Kom allemaal.
Nu zijn opera's nog heropvoeren. Het wordt tijd dat ik de Sinnlieder op mijn blog plaats.

vrijdag 18 mei 2012

Leestafel 7 James Dean en het verdriet - Remco Campert



Zojuist uitgelezen James Dean en het verdriet, vier verhalen van Remco Campert, in 1972 uitgegeven in de Salamanderreeks (Querido en De Bezige Bij). Campert ken ik eigenlijk alleen maar als dichter. Bovendien is het decennia geleden dat ik iets van hem onder ogen gehad heb. Het lezen van de vier verhalen wierp me ver terug in de tijd, toen ik me door Reve voor Nederlandse literatuur begon te interesseren. Wat opvalt, is het gewicht van het schrijverschap dat in minstens twee van de verhalen zo prominent op de voorgrond treedt. Dan het gezuip en getob en ook  ja, het uitvreten. Maar bij Campert behoudt dat iets sympathieks. Dan is er natuulijk nog de oorlog, de ontluikende sexualiteit en de wat in zichzelf gekeerde jongeman die al dan niet gebukt gaat onder afwijkende gezinsomstandigheden. De verhalen hebben - ondanks dat tobberige, depressieve - iets (v)luchtigs. Ook Camperts poëzie is nooit zwaar. Dat komt misschien omdat de verhaallijn niet strak en lineair is, maar lijkt op en jazzsolo op een vooraf gegeven thema. Ik was vergeten dat Campert drie jaar met Fritzi Harmsen ter Beek getrouwd is geweest en met haar in Blaricum Jagtlust gekraakt heeft.  James Dean heb ik overigens absoluut niet met weinig plezier gelezen.  

donderdag 17 mei 2012

Jan Bouwman exposeert in de kerk van Adorp

Baden in Noordpolderzijl

2 juni om 14.00 uur is de opening van de expositie Voorbij de verhalen in de kerk van Adorp. Het werk van Jan Bouwman verrast door een directheid die bijna intiem aandoet. Alsof de fotograaf van binnenuit zijn onderwerp heeft bekeken om het daarna van buitenaf vast te leggen. Bijna twintig jarig werkt Bouwman als zelfstandig fotograaf. In die tijd heeft zijn benadering niets van zijn frisheid verloren. Integendeel. Bouwman verfijnt zijn vakmanschap voortdurend, steeds weer zoekt en vindt hij nieuwe technieken en methodes die het beste passen bij de thema's die hij kiest of als opdracht krijgt. Zijn oeuvre is breed en rijk geschakeerd. De onderwerpen variëren van het straatleven in Calcutta ten tijde van Kalipuja, de huisvesting van Nederlandse SFOR-soldaten in Bosnië, beeldreportages van de traumaheli van het UMCG, tot kleiner werk als de portretten onder de noemer Aan de keukentafel. Bouwmans website - www.bouwmanfotografie.nl - is een goede staalkaart van de diversiteit en kwaliteit van zijn werk. Maar vaak zijn het juist de exposities waar de directheid van zijn foto's het beste tot zijn recht komt.

Wadlopen bij Pieterburen

De Culturele Commissie Adorp exposeert verder schilderijen van Huib van der Stelt en keramische beelden van Marjan Schaap. Harrie Niehof verzorgt de muzikale opening.

Carlos Fuentes overleden


Het was in Bangalore, 1978, dat ik Terra Nostra van Carlos Fuentes op een keurig bestapeld boekenstoepje zag liggen. Honderd jaar eenzaamheid van Gabriel Garcìa Marquez en Midnight's children van Salman Rushdie had ik toen al een paar keer achter de kiezen. Terra Nostra beloofde volgens de flap een belevenis te worden, die daar boven uitsteeg. 'A fresh and cruel look on western humanity', waarbij heden, verleden en toekomst in één groot continuüm door elkaar lopen.


Terra Nostra is een mislukking. Maar... een geniale mislukking, zoals Robert Coover destijds in The New York Times schreef. De roman gaat over van alles, maar centraal staat het streven van Philips II, die in totaal isolement en zich overgevend aan volledige ascese met de bouw van het klooster El Escorial perfecte schoonheid probeert te creëren die geen betrekking meer heeft op ons ondermaanse. Fuentes zal deze metafoor als een waarschuwing hebben bedoeld. Maar is Terra Nostra niet juist dat geworden, waar Fuentes voor waarschuwt? Je buigt het hoofd voor zoveel genialiteit, maar begrijpt soms geen snars meer van wat er allemaal in de roman gebeurt: naakte drenkelingen, jongelingen, die aanspoelen op de kust van de nieuwe en oude wereld met een brandend kruis tussen de schouderbladen, flagellanten in Parijs, waar de Notre Dame van glas is en de pest dood en verderf zaait, de kolonisatie van Mexico, de conquistadores die de inheemse bevolking op een gruwelijke wijze uitmoorden en daartussen de eindeloze lange zinnen en gebeden prevelende Philips II. Dit klinkt taai, wat het lezen soms ook is. Maar dat neemt niet weg, dat je door meerdere secties van de roman vol verrukking heenraast als een joy rider door de 1001 nacht van de nieuwe wereld. Fuentes, een groot schrijver, een misschien nog groter vrouwenversierder, is op 83-jarige leeftijd gestorven. Die boekenzaak in Bangalore had ik voor geen geld willen missen. 

El Escorial

donderdag 10 mei 2012

Het poppenhuis uit Memento Edu


24 mei, 20.00 uur première in de Rabobankzaal in De Nieuwe Kolk in Assen - Memento Edu. Meer info volgt. Het poppenhuis dat een prominente rol in het stuk speelt is gemaakt door de vader van Sytze Kramer (cameraman, editor en bij meerdere projecten medewerker van ROODPALEIS). Het huis herbergt nu de meest vreemde spullen,  van jojo's tot Dennis - onze rasechte pekbroek en de hele wereld lijkt er thuis te zijn.


Vanochtend dankzij sterke koffie en sinasappels een vruchtbaar tête à tête met Betsy Torenbos over een nieuw muziektheaterproject, een co-productie van ROODPALEIS en de stichting Aa, seizoen 2014-2015.  



dinsdag 1 mei 2012

ROODPALEIS, Castrum Peregrini en 5 mei

ROODPALEIS




Op 5 mei is er ongeveer elk uur, in de gloednieuwe zaal van Warenhuis Vanderveen (ingang via 5e etage lunchroom Smaeck) iets nieuws te beleven. Het wordt een bijzonder evenement met debatten, theater, films, interviews & dagboekfragmenten onder de noemer ‘Paradox van de Vrijheid’. U kunt bij elk nieuw programmapunt vrij naar binnen lopen. Theatermaakster Betsy Torenbos treedt op als gastvrouw. Programma Zaterdag 5 mei / 5e etage Warenhuis Vanderveen.

10.00-11.00 Filmbeelden Drents Archief afgewisseld met basisschoolleerlingen die voorlezen uit het dagboek van Benno ter Berg
11.00-11.30 Interview tussen Betsy Torenbos en Martin Hiemink. Aandacht voor Stichting Struikelstenen
www.struikelstenen-assen.nl
11.30-12.00 Presentatie over het Buninghuis met Edith Benedictus (o.a. Buninghuis als onderduikadres)
12.00-13.30 Loek Zonneveld, journalist bij de Groene Amsterdammer, zal een voordracht geven over hoeveel moeite het heeft gekost om het Duitse Toneel te bevrijden van twaalf jaar nazistisch, racistisch, pruisisch en teutoons geweld. Verder concentreert de voordracht zich op de Duitse (eigenlijk Oostpruisische) Jood Fritz Kortner (1892-1970). Regisseur Johan Doesburg is als gastspreker aanwezig (Het Nationale Toneel, Fassbinderaffaire).
13.30-14.15 Actrice Nora Kretz (77) speelt deel uit de theatermonoloog Memento Edu (regisseur Betsy Torenbos, schrijver Jo Willems, muziekarrangement Jojanneke Vanderveen)
14.15-15.00 Castrum Peregrini - Vrijheidsquiz via Facebook
15.00-16.00 Het Geluid uit Maastricht - Malta: een toneelstuk over de keuze tussen zekerheid en vrijheid
16.00-17.00 Afwisselend: Drents Archief - Bevrijdingsfilm (15 min.), leerlingen lezen dagboek van Benno ter Berg en ROODPALEIS toont nieuwe interviews van de oudste generatie (oral history)

Hele dag: Projectie van het gehele dagboek van Benno ter Berg afgewisseld met beelden van de 4 mei herdenking 2012

Kijk ook op
www.castrumperegrini.org en www.roodpaleis.nl.

Leestafel 6


Een kleine waarschuwing vooraf voor wie van lezen houdt en zich net als ik ergert aan de onuitroeibare minachting van Nederlandse recensenten voor het plot in een verhaal: ik ga straks dingen verklappen over de roman die je latere leesplezier kunnen verstieren.

The Millstone van Margaret Drabble is een juweeltje, niet in de laatste plaats, omdat het hoofdthema - de molensteen om de nek - niet op de lasten slaat van een ongewenste zwangerschap en/of het alleenstaand moederschap, maar op iets wat de Engelsen een nationale deugd noemen: je plicht doen, niemand lastig vallen met jouw problemen en je al helemaal niet overgeven aan je emoties. Vaak ontaardt die deugd in een wat opppervlakkig, maar veilig keeping up appearances. 

Rosamund Stacey is een briljante jonge vrouw die in de jaren zestig van de vorige eeuw een wetenschappelijke carrière in het vooruitzicht heeft. Rosamund leeft echter aan de door haar zelf gecreëerde veilige buitenkant. Ze doet alsof ze meedoet met de wereld. 'Hitherto in my life I had almost succesfully avoided the bond that links man to man, though I had paid some lipservice.'
Rosamunds wereld is die van jonge, wat linkse intellectuelen die de stormen van de sexuele revolutie ondergaan. Ze geniet ervan dat in haar vriendenkring gedacht wordt dat ze een relatie met twee mannen heeft. Maar in feite heeft ze een nogal verknipte verhouding tot haar eigen lichaam, tot mannen en tot sex. Rosamund is maagd. Totdat ze George ontmoet, met hem vrijt en meteen zwanger raakt. Ze beslist tegen abortus en voor het zonder vader opvoeden van het kind. Sterker nog: ze vertelt George niet dat ze zwanger is, noch haar vrienden wie de vader is. Kost wat het kost wil ze niemand lastig vallen met haar besoignes. Maar de baby dwingt haar buiten zichzelf te treden.  

Het is boeiend om te lezen welke stadia Rosamund doorloopt, waarin ze beetje bij beetje steeds meer bereid is de zo veilige deugd van niemand lastig te vallen op te geven. Het welzijn van haar kind gaat haar boven alles. 'I saw that from now on I, like that woman, was going to have to ask for help, and from strangers too.
Octavia - haar baby - schenkt haar ook een dieper inzicht in haar zelf. Wanneer Octavia spontaan begint te glimlachen, wanneer ze haar moeder ziet, verwondert Rosamund zich over het gulle van die lach, het hartelijke. Ze beseft dan: 'I was never generous, I was fair.

Maar Rosamund houdt taai vast aan haar onafhankelijkheid. Zo weigert ze bijvoorbeeld haar ouders van haar situatie op de hoogte te brengen. Rosamunds vader en moeder werken voor langere tijd in Zuid Afrika. Daardoor kan Rosamund in hun flat in de city van Londen wonen. Zelfs wanneer de datum nadert dat haar ouders terug gaan keren, stelt ze het steeds weer uit hen te vertellen dat ze een kind heeft. Dan krijgt ze een brief van haar vader, die haar meedeelt, dat haar ouders niet naar Londen terugkeren, maar voor hun werk linea recta doorreizen naar India. Ze kan dus in de flat blijven wonen. Maar uit één zinnetje op het einde van de brief blijkt dat zij weten dat ze een kind heeft, zelfs dat het kind dodelijk ziek is geweest en nog altijd niet helemaal buiten levensgevaar is. Zonder overigens ook maar één toespeling op het kind te maken. Rosamund weet dat door niet terug te keren naar Londen haar ouders haar een plezier doen. Ook al zegt haar vader dat het zo'n gedoe zou zijn, eerst naar Londen terugkeren om dan verder te trekken naar India. 'Such tact, such withdrawal, such avoidance. Such fear of causing pain, such willingness to receive and take pains. It is a morality, all right, a well established, traditional, English morality, moreover, it is my morality, whether I like it or not.'
Inderdaad, niets wordt uitgesproken, alles wordt ingevuld - en binnen de context van die moraal mag je er blijkbaar op vertrouwen dat de ander het voor jou ook invult: 'And assuming that the avoidance had truly been more on my side side than on his. Assuming so many things.'

Margaret Drabble

Het boek is prachtig geschreven in een lenige stijl. Maar wie een hekel heeft aan het woordje 'one' in de betekenis van 'men', zal vaak moeten slikken. Je wordt er soms mee dood gegooid. Want het gebruik van 'one' is blijkbaar dé manier om een mening te geven zonder die persoonlijk te laten lijken. Het expliciet en veelvuldig uiten van persoonlijke opvattingen past immers niet binnen de beschreven moraal. Door 'one' te gebruiken neem je afstand van jezelf en ga je ervan uit dat Henk en Ingrid ook vinden wat jij vindt. In de trant van 'zoiets doe je niet.' Of zoals in deze prachtige volzin: 'It is alarming to see how strong one's prejudices are and how convinced one is that no foreigner can ever have quite the same standard of intelligence as products of the English educational system.

Millstone heeft absoluut charme. Want charme heb je nodig om het leven aan de buitenkant dragelijk te houden. In Millstone wordt vaak pijnlijk duidelijk welke schaduwzijde die typisch Engelse charme heeft. Een prachtig voorbeeld daarvan vind je terug in een andere briljante Engelse roman, Brideshead revisited van Evelyn Waugh. Daarin zegt de adellijke homosexuele deviant Anthony Blanche over charme het volgende: 'Be aware of charme, Charles. It does not exist outside these islands. And if it touches you, it kills you.'

Rosamund Stacey gaat niet aan de charme ten onder en niet aan haar vasthoudendheid aan de deugd. Het einde van de roman is geen happy end. Het is wel een positieve keuze dingen niet te doen vanwege de juiste reden: de plaats die Octavia in haar leven inneemt.